شماره تماس رزرواسیون 24/7 09138085863_03155455862/3
مراسم قالیشویان

مراسم قالیشویی اردهال کاشان

آیین سنتی و مذهبی قالی‌شویان، مراسمی است که همه ساله در دومین جمعه پاییز مصادف با شهادت سلطان محمدعلی ابن باقر در مشهد اردهال برگزار می‌شود. در این مراسم که به «جمعه‌قالی» نیز شهرت یافته، اهالی فین کاشان در یک مراسم نمادین، با چوب‌دستی‌هایی، قالیچه‌ای را در نهر آبی که در نزدیکی آن‌جاست شست‌وشو می‌دهند. هر سال بسیاری از مردم ایران برای حضور در مراسم قالی‌شویان و دیدن این آیین تاریخی، به مشهد اردهال سفر می‌کنند. این مراسم در فهرست میراث معنوی ایران ثبت شده‌ و در دسامبر ۲۰۱۲م در فهرست میراث فرهنگی و معنوی یونسکو به ثبت رسید.

 

بنابر نقل‌ها، امامزاده سلطان‌علی از فرزندان امام با به درخواست اهالی کاشان قدیم به ایران آمد و پس از مدتی توسط حاکمان وقت به شهادت رسید. گفته شده سلطان‌علی را هنگام دعا و نماز ، در محلی که اکنون به قتلگاه معروف است به شهادت رساندند. دو روز پس از شهادت، خبر به اهالی فین و خاوه رسید آن‌ها خود را به اردهال رساندند و پیکر امام‌زاده را در یک تخته‌قالی نهاده و در بالای تپه دفن کردند. بعد قالی آغشته به خون امام‌زاده را با آب جوی شستند. به همین علت هر سال در دومین جمعه مهر در مشهد اردهال این مراسم برگزار می‌شود.

مراسم اصلی که به «جمعه‌قالی» معروف گردیده، دارای ویژگی‌ها و رسوم خاصی است. اغلب عزاداران، شب جمعه‌قالی به اردهال می‌آیند و در زائرسراها، دامنه‌ها و حوالی صحن‌های بقعه امام‌زاده به سر می‌برند. از اوایل صبح جمعه، هزاران نفر با پوشش پیراهن مشکی، چوب و چماق‌های تراشیده و مخصوص خود را به دست می‌گیرند. چوب به دستان در کنار جوی آبی که در صحن بقعه شاهزاده حسین جاری است، جمع می‌شوند و منتظر می‌مانند تا مراسم آغاز شود. در این میان چند تن از بزرگان، نذورات نقدی مردم را جمع می‌کنند. با شروع مراسم، یا حسین‌گویان و با شور و هیجان با پایین و بالابردن چوب‌های‌شان برای گرفتن قالی به سمت مرقد سلطان‌علی که در فاصله ۸۰۰ متری واقع است، به راه می‌افتند.

این جماعت پس از عبور از گذرگاه دره، از ضلع جنوبی بقعه وارد صحن پاپک می‌شوند و با طی کردن پله‌های پاپک وارد صحن صفا می‌شوند. معمولا قبل از این که قالی را از خادمین امام‌زاده تحویل بگیرند، در صحن صفا و صحن‌های جانبی، مراسم نوحه‌خوانی و سینه‌زنی و سخنرانی برگزار می‌شود.
پس از پایان سخنرانی و سوگواری، یکی از ریش‌سفیدان فینی، کمک‌های نقدی و نذورات جمع‌آوری شده را به عنوان هدیه به متولی یا سرپرست خادمان آستانه می‌دهد و درخواست قالی مخصوص امام‌زاده شهید شده را می‌کند. خادمان، یک تخته قالی لوله شده را با پارچه مشکی می‌پوشانند و به ریش‌سفیدان می‌سپارند. چوب به دستان، با دیدن قالی با شور و هیجان مضاعف و فریاد یا حسین یا حسین به سوی قالی می‌شتابند. قالی را در اختیار می‌گیرند و در حالی که انبوه جمعیت غیر فینی، آن‌ها را احاطه و همراهی می‌کنند، قالی لوله شده را به نشانه جسد امام‌زاده که در فرش پیچیده شده با ذکر یا حسین و هیاهوی زیاد بر دوش نهاده با گام‌های تند و شتایان از صحن صفا خارج می‌شوند. دسته دیگر، چوب و چماق‌های خود را در آسمان تکان می‌دهند، می‌رقصانند و مانند سپاهی خشمگین به دنبال عَلَم به سوی چشمه سرازیر می‌شوند.

گروهی جلوتر، خود را به چشمه می‌رسانند و جمعیت را از لب چشمه کنار زده، فضا را آماده ورود قالی می‌کنند. قالی را یه کنار نهر می‌آورند و بر روی زمین می‌گذارند. در این هنگام کسانی که امام‌زاده را یاری نکرده‌اند را لعنت می‌کنند. سپس برای شستن قالی، چوب‌دستی خود را در آب چشمه فرو برده، بیرون می‌آورند، قطرات آب چوب‌ها را به قالی می‌پاشند و گوشه‌ای از قالی را خیس می‌کنند، که این نمادی برای شستن و غسل دادن قالی شهید است. سپس به همان ترتیب قالی را بر دوش گرفته از طریق گذرگاهی که به در شرقی بقعه منتهی می‌شود وارد صحن سردار یا فینی‌ها می‌شوند و چند دور قالی را در حیاط می‌چرخانند و بعد به ایوان بقعه می‌برند.
سپس چند نفر از بزرگان پیش می‌روند تا قالی را بگیرند ولی چوب‌به‌دستان که دوست ندارند قالی را تحویل دهند، با تکان‌دادن چوب‌هایشان آن‌ها را دور می‌کنند؛ تا این‌که با کشمکش‌های زیاد و فریادهای مکرر حسین حسین و الله اکبر، بزرگان فینی قالی را گرفته به بزرگان خاوه تحویل می‌دهند. خاوه‌ای‌ها نیز قالی را با تشریفات خاص تحویل خدام امام‌زاده می‌دهند. بدین ترتیب حدود ظهر، مراسم تمام می‌شود و دسته برای زیارت به مرقد امام‌زاده می‌روند.

 

 

 

دیدگاهتان را بنویسید

توجه: نظرات در وب سایت منعکس کننده دیدگاه نویسندگان آنها است، و نه لزوما دیدگاه های پورتال وب سایت کتابفروشی. درخواست شده است که از توهین ها، سوگند و بیان عرفانی خودداری شود. ما حق حذف هر گونه نظر بدون توضیحات اطلاع رسانی.

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد. فیلدهای الزامی علامتگذاری شده اند با *